Zuid-Afrika staat voor dilemma

De financiële crisis van 2007 ging nagenoeg aan het land voorbij. Maar daarna kreeg het te maken met de economische crisis die het land wel flink raakt. “Je ziet dat allerlei producten niet worden verkocht, er is geen vraag meer naar grondstoffen. Het gaat dus heel slecht”, zegt Erik Bähre, economisch antropoloog van de Universiteit Leiden. Hij is gespecialiseerd in Zuid-Afrika.

Rente op staatsschuld
De staatsschuld valt nog mee. In vergelijking met veel Europese landen doet Zuid-Afrika het zelfs beter, legt Bähre uit. “Het probleem is alleen dat de rente op de staatsschuld heel hoog is: acht à tien procent. En dat is eigenlijk veel erger dan het volume van de staatsschuld.” En dat heeft effect op hoe het hele land ervoor staat. Sinds het land een echte democratie kent, is er veel veranderd. Maar de ongelijkheid is eigenlijk gebleven, licht Bähre toe: “Er zijn wat uitkeringsstelsels voor arme mensen opgezet, die helpen wel wat. Er zijn andere vormen van steun, een soort mini-welvaartsstaatje zou je kunnen zeggen. Maar de vraag is of dat betaald kan worden.”

De ongelijkheid is ook nog steeds te zien in raciale lijnen. “Je ziet wel dat er een kleine zwarte elite is ontstaan, maar grosso modo is het eigenlijk nog hetzelfde. De inkomensongelijkheid en de rassenongelijkheid komen voor een groot deel overeen.”

Duivels dilemma
De minister van Financiën Gordhan zit nu eigenlijk tussen twee vuren in. Een groot deel van de Zuid-Afrikaanse bevolking leeft nog steeds in armoede, die kunnen wel een meevaller gebruiken. Maar economisch gaat het ook niet goed met het land. “Luister je naar de internationale markten, de aandelenkoersen, luister je naar het bedrijfsleven dat een hele machtige stem heeft in Zuid-Afrika. Of luister je naar de bevolking die nog steeds in armoede leeft”, zegt Bähre. Een duivels dilemma waar de minister dus voor staat, met in het achterhoofd dat er al veel onrust heerst onder de bevolking. Zo waren er al felle studentenprotesten tegen de verhoging van het collegegeld.

bron: ANP